E-nummers slecht? – onnodige bangmakerij

Dit artikel over E-nummers is mede gebaseerd op het artikel van OrthoActueel.nl aangevuld met eigen kennis van de biochemie en orthomoleculaire praktijk.

E-nummers slecht?

Voor veel mensen is het een bijna onmogelijke opgave om uit te vissen welke E-nummers veilig, natuurlijk, acceptabel, realistisch of liever te mijden zijn. Voor insiders is het al moeilijk om goede, realistische afwegingen te maken, maar voor consumenten is het echt moeilijk. Zeg maar gerust onmogelijk. Maar al te vaak ontstaat dan het idee: liever helemaal geen E-nummers. Iets wat niet nodig is en ook niet realistisch.

Ongezond

In de regel is het zeker niet ongezond om e-nummer vrij te eten. Immers eet je dan alleen vers, onverpakt voedsel. En dat is natuurlijk sowieso veel beter dan al het verpakte meuk. Om nog maar niet te spreken over de marketing trucjes op de verpakkingen. Echter krijgen veel E-nummers onterecht de schuld.

Neem bijvoorbeeld conserveermiddelen. Natriumnitriet (E-250) wordt alom beschouwd als uitermate veilig en wordt zelfs toegelaten in biologische producten. Zie het als een noodzakelijk iets. Zonder conserveermiddel bestaat de kans dat schimmels en bacteriën zich razendsnel in een product kunnen ontwikkelen. Dat veroorzaakt dan weer een aanzienlijk gezondheidsrisico. Dus voedselveiligheid moet hier prevaleren.

Geen E-nummer maar Misleidende namen.

Voedselproducenten zijn zich ervan bewust dat E-nummers bij een deel van de consumenten als iets negatiefs worden beschouwd. Dus kiezen ze steeds meer voor het vermelden van de naam van een additief. Zo wordt het moeilijker voor de consument om te doorgronden welke stof het is.

Natuurlijk gistextract of E-nummer?

Neem E621, smaakversterker. In het engels bekend als MonoSodiumGlutamate (MSG). In het Nederlands kan dezelfde stof ook worden gedeclareerd als glutamaat, natriumglutamaat, mononatriumglutamaat, maar ook tref je wel sodiumglutamate aan. Tegenwoordig zet men zelfs heel slim “Gist extract” op de verpakking. Of nog mooier “Natuurlijk gist Extract”.
De consument kan er bijna onmogelijk achter komen dat het een gist betreft die E621 aanmaakt. En het extract van die gist, niets meer is dan mononatriumglutamaat, ofwel E621.

E621 is trouwens inderdaad terecht omstreden. Ik adviseer mensen deze stof te vermijden. Onderzoeken laten tegenstrijdige informatie zien. Belangenverstrengeling speelt ook een rol. Net als de schimmige manier van naamgeving door fabrikanten zoals ik hierboven beschreef.

Wegwijs door het E-nummer doolhof?

Begrijpelijk dat er diverse boeken zijn die de consument wegwijs willen maken. Maar dan moeten die boeken wel juiste en realistische informatie bevatten. Voor de leek is het nauwelijks te doen om in te schatten of die informatie correct is.  

Momenteel is er een boekje actueel met de titel “Wat zit er in uw eten?” van Corinne Gouget. E-nummers worden gekwalificeerd als groen, oranje en rood. Helaas bevat dit boekje heel veel onjuistheden die mensen onnodig bang maken voor E-nummers. Jammer dat het zonder verdere correcties klakkeloos uit het Frans is vertaald.

11 voorbeelden van E-nummers:

• 1 Oranje: E160d, lycopeen.

  Komt voor in tomaten. Gouget: mogelijk genetisch gemodificeerd, dus oranje.Vrij onwaarschijnlijk en irrelevant. Lycopeen blijkt juist uitstekend voor de prostaat en spermaproductie te zijn…

• 2 Oranje: E161b, luteïne.
  

  Gouget: kan neusverkoudheid, netelroos en astma veroorzaken.
  Heel onwaarschijnlijk. Luteïne is juist heel nuttig. Zeker voor de ogen. 

• 3 Rood: E250, natriumnitriet.

  Conserveermiddel dat zelfs in biologische producten wordt toegepast. Gouget: hyperactiviteit, astma, slapeloosheid, misselijkheid, kankerverwekkend, enz. Echt vermijden. Pure bangmakerij. De toegepaste hoeveelheden zijn zo klein dat er geen gevaar is voor de gezondheid. Het niet gebruiken van een conserveermiddel kan veel eerder ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen: salmonella-infecties, voedselvergiftiging of erger. Natriumnitriet remt de gevreesde bacterie Clostridium botilinum, die in bedorven vlees het gif botilinum aanmaakt en zo botulisme veroorzaakt.

• 4 Oranje: E270, melkzuur.

  Gouget: Darmstoornissen bij baby’s en kinderen. Dus weg met die gezonde melkzuurbacteriën…In kinder- en zuigelingenvoeding komt melkzuur niet voor. De L-vorm kan nog niet door ze worden verwerkt, de D-vorm (rechtsdraaiend) wel. Verder kan melkzuur uitstekend worden gebruikt – denk maar aan Biogarde. Een waarschuwing voor niets dus.

• 5 Rood: E284, boorzuur.

  Gouget: gevaarlijk synthetisch conserveermiddel. Diarree, beschadiging organen, menstruatiestoornissen, eetstoornissen, haaruitval, e.d. Vreemd, de EFSA (European Food Safety Authority) heeft juist boorzuur als veilig bestempeld om toe te passen in b.v. supplementen. Wat niet meteen wil zeggen dat het gezond is. De geschetste gevaren lijken erg overdreven en is feitelijk te veel credit voor boorzuur. Boorzuur kan in grote hoeveelheden en bij ziekte zoals open wonden; huidproblemen veroorzaken. Boorzuur-poeder kan worden gebruikt tegen zweetvoeten. De doseringen en omstandigheden lijken de toxiciteit van Boorzuur te bepalen. 

• 6 Oranje: E300, ascorbinezuur.

  Dat is vitamine C. En weer duikt de mythe op dat grote hoeveelheden nierstenen zouden kunnen veroorzaken. Dat heeft meer te maken met de afwezigheid van de oxalobacter (bacterie in de darm), hoge consumptie van calcium rijke producten en een tekort aan vitamine K2 relatief tot D3. Ook bijschildklier (PTH Parathhormoon) abnormaliteiten kunnen leiden tot nierstenen. 

• 7 Oranje: E333, calciumcitraat.

  Gouget: bij grote hoeveelheden huidreacties en aften.
  Typisch dat calciumcitraat vaak wordt toegepast in orthomoleculaire supplementen als bron van calcium…
  Teveel calcium is echter onwenselijk, dit kan vaatschade opleveren bij te weinig vitamine K2. Die grote hoeveelheden waar over gesproken word zijn tientallen grammen… Dat halen de voedingsmiddelen bij lange na niet. 

• 8 Oranje: natuurlijke verdikkingsmiddelen.

  Die al heel lang worden toegepast. Middelen zoals agar-agar (E406), guarpitmeel (E410), johannesbroodpitmeel (E412), xanthaangom (E415) worden ingedeeld als oranje met vage verdachtmakingen. Zelfs Acaciavezels, welke ik succesvol inzet bij darmproblemen, is een E nummer. Arabische gom, kan ook als verdikkingsmiddel gebruikt worden en is juist gunstig. 

• 9 Rood: E441, gelatine.

  Een heel verhaal over onwaarschijnlijke risico’s met de aanbeveling: echt vermijden.
  Slaat nergens op. Gelatine wordt ook veel toegepast in (orthomoleculaire) supplementen: softgels zijn van gelatine! Het is wel van belang de juiste bron van Gelatine te gebruiken. Tegenwoordig wordt er zéér streng op gecontroleerd. Dit uit voorzorg i.v.m. vroegere Kreuzfeld-jacob (gekkekoeienziekte) besmettingen. Overigens betrof die besmetting niet de gelatine maar het rundvlees.

• 10 Rood: E464, hydroxypropylmethylcellulose (HPMC).

  Gouget: verminderde werking nieren, verminderde opname voedingsstoffen, verstopping.
  Typisch: vegetarische capsules en veel tabletten bestaan juist uit HPMC. En uit meerdere onderzoeken blijkt dat die capsules met HPMC juist goed oplossen en de voedingsstoffen beschikbaar maken of in elk geval niet belemmeren voor opname.
  Ik krijg van een aantal consumenten te horen dat HPMC kankerverwekkend zou zijn. Tot hun overgrote schrik sturen ze de supplementen met HPMC terug. Tot op heden heb ik nergens een bron gevonden waaruit ook maar enigszins zou blijken dat HPMC kankerverwekkend zou kunnen zijn. Niet eens één onbetrouwbare bron. Niet eens een hypothese.  

• 11 Rood: E508, kaliumchloride.

  Gouget: darmstoornissen, darmzweren, overgeven diarree, verzwakking, shock, interne bloedingen. Echt vermijden.
  Volledige onzin. Kaliumchloride wordt veel gebruikt in supplementen en in dieetzout als alternatief voor natriumchloride (keukenzout). Ook in zeezout, Himalayazout en keltisch zout komt kaliumchloride voor. Kaliumchloride kan gebruikt worden om de bloeddruk te verlagen. Zeer hoge doseringen kunnen slecht zijn voor het hart en de nieren, net als Natriumchloride trouwens. De dosering bepaald de werking en toxiciteit.

 Conclusie E-nummers ongezond of niet?

En zo zijn er nog tientallen andere onterechte verdachtmakingen en bangmakerijen. Dit boekje levert geen bruikbare bijdrage om de echt potentieel gevaarlijke stoffen in kaart te brengen. Bijna alles met een E-nummer lijkt wel verdacht of schadelijk. De waarheid is veel genuanceerder. Wellicht kloppen de beweringen als er massieve doses van de stoffen worden gebruikt, maar we hebben het hier wel over additieven die in (zeer) kleine hoeveelheden in de voeding zitten. Voor alle stoffen, zowel gezond als ongezond geldt immers: de dosis bepaald de toxiciteit.

Oneigenlijk gebruik E-nummer

Of het zijn bevindingen die voortkomen uit oneigenlijke toepassingen. Je gaat toch geen dingen inademen die voor een heel ander doel bestemd zijn en dan beweren dat het slecht voor je is? Als we b.v. tarwemeel gaan inademen i.p.v. verwerken tot brood, dan krijg je ook problemen zoals stoflongen. En als je plotseling 6 liter koud water gaat drinken loop je een zeer realistische kans dat je het niet overleeft. Moet water dan maar als oranje of rood worden aangemerkt? Voor elke stof geldt dat er een dosis (bij)werkingsrelatie is.

Additieven en E-nummers vermijden?

Als het mogelijk is vermijd ze door voedsel zelf vers te bereiden, maar als dat niet kan, wees dan realistisch over E-nummers. We moeten het kind niet met het badwater weggooien…
Het boekje “Wat zit er in uw eten”?” schetst geen realistisch beeld, maakt onnodig bang en is dus helaas onbruikbaar.

Een aan te bevelen goed boek is “E=eetbaar?” van drs. J. Kamsteeg.

Of vraag mij naar de E-nummers die je wil gebruiken of vermijden. Vaak is het namelijk een persoonlijke kwestie. Zeker bij E621 en bepaalde e-nummers uit soja verwerkt.

Verder is er door OrthoBasics de E-nummercheck ontwikkeld. Deze is te bestellen voor € 1,50 + porto.  Hierop staan uitsluitend de E-nummers die met een realistische kijk op de zaken als veilig kunnen worden beschouwd. En laten we ons realiseren dat toevoegingen al eeuwen worden gebruikt, b.v. om voedsel te conserveren.